Ngày 18/10, VOA Tiếng Việt cho hay: “Tổng Bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm giục chống lãng phí, 2 nhà trí thức nói sẽ vô ích nếu không thay đổi thể chế”.
Theo đó, ông Tô Lâm mới đây đã có bài viết, nhấn mạnh cần chống lãng phí và nêu một số giải pháp. Bài viết có nhan đề “Chống lãng phí”, được báo chí nhà nước Việt Nam đăng hôm 13/10. Trong đó, ông thừa nhận, tình trạng lãng phí trong nước “còn diễn ra khá phổ biến, dưới nhiều dạng thức khác nhau, đã và đang gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho phát triển”.
Ông bày tỏ lo ngại, lãng phí “gây suy giảm lòng tin của người dân với Đảng, Nhà nước, tạo rào cản vô hình trong phát triển kinh tế – xã hội, bỏ lỡ thời cơ phát triển của đất nước”.
Ông cũng nêu các giải pháp cần chú trọng, mà đứng đầu là phải coi đấu tranh phòng, chống lãng phí, là “cuộc chiến chống giặc nội xâm”, và nó “có vị trí tương đương với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”, mà Đảng và Nhà nước Việt Nam tiến hành nhiều năm nay.
Ông cho rằng, cần “tập trung hoàn thiện và tổ chức triển khai có hiệu quả thể chế phòng, chống lãng phí; xử lý nghiêm các cá nhân, tập thể có hành vi, việc làm gây thất thoát, lãng phí tài sản công”.
Ông cũng chú trọng việc cần “cải cách triệt để, giảm tối đa thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ của người dân, doanh nghiệp”, cũng như “chống bệnh quan liêu”.
VOA dẫn nhận xét của Phó Giáo sư – Tiến sĩ Mạc Văn Trang, 86 tuổi, cho rằng, việc ông Tô Lâm hô hào đẩy mạnh chống lãng phí là “rất đúng”, và “rất được lòng dân”.
Nhưng ông cũng cho rằng, nếu Việt Nam vẫn giữ thể chế chỉ có Đảng Cộng sản nắm toàn quyền lãnh đạo, thì công cuộc chống lãng phí sẽ “rất khó”.
Ông Trang nêu dẫn chứng về cuộc chiến chống tham nhũng kéo dài hơn 10 năm, dưới thời cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, và ghi nhận rằng, cuộc chiến này “rất mạnh”, “rất quyết liệt”, với một số kết quả chấn động, là “cho thôi chức cả chủ tịch nước, chủ tịch Quốc hội, thường trực Ban Bí thư, phó thủ tướng, một loạt bộ trưởng…”.
Ông bình luận:
“Trong đất nước mình, tuy là một đảng, nhưng có người lãnh đạo mạnh mẽ, đứng về phía nhân dân, cũng có thể làm rất hiệu quả. Nhưng có vấn đề là, chính cơ chế này đẻ ra tham nhũng, lãng phí, rồi tự đảng lại đi trừng trị tham nhũng, lãng phí, như vậy có gì đó như vòng luẩn quẩn.”
Ông Trang nhận định rằng, một cơ chế dân chủ hơn cần được áp dụng. Với cơ chế hiện nay, thì tham nhũng, lãng phí bị xử lý từng đợt, rồi lại phát sinh, rồi lại xử lý.
Đồng quan điểm, VOA dẫn bình luận của Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Đình Cống, 87 tuổi, về lời hô hào mới đây của ông Tô Lâm:
“Ông ấy có dám dân chủ hóa không, có dám tạo lập nhà nước tam quyền phân lập không, có dám mở rộng tự do ngôn luận cho nhân dân không? Muốn thay đổi được, phải thực sự xây dựng thể chế dân chủ. Nếu vẫn độc quyền lãnh đạo của đảng, thì rất khó thay đổi.”
VOA nhắc lại, bộ máy chính quyền Việt Nam được nhiều nhà nghiên cứu, nhà phân tích, gọi là hệ thống “song trùng”. Vì cùng lúc, cùng một lĩnh vực, có một ban bệ của Đảng quản lý, một bên khác là các bộ ngành của Chính phủ, cũng chỉ đạo, quản lý. Điều này xảy ra ở hầu hết các lĩnh vực của đất nước, gây tốn kém, lãng phí, và chồng chéo, mà giới phân tích, nghiên cứu đã nhiều lần chỉ ra.
Do đó, một giải pháp để chống lãng phí, theo Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Đình Cống, là thúc đẩy kinh tế tư nhân.
Để khu vực tư nhân nói riêng, và nền kinh tế nói chung phát triển, vẫn phải quay lại vấn đề cơ bản là thể chế chính trị.
Ông Cống kết luận:
“Thể chế chính trị mà không bao hàm, thể chế chính trị mà không dân chủ, thì rồi kinh tế cũng khó phát triển lắm.”
Thu Phương – thoibao.de
